Geschiedenis Protestantse wijkgemeente Emmen-Centrum Kapel Geschiedenis Protestantse wijkgemeente Emmen-Centrum Kapel

Aan het begin van de jaren twintig van de vorige eeuw verrezen aan de rand van het zanddorp Emmen twee splinternieuwe moderne kerkgebouwen. Beiden gebouwd in de jaren 1922-23: de Zuiderkerk en de Kapel.

Beide gemeenten hadden al een langere geschiedenis. De Zuiderkerk heeft wortels die teruggaan tot de eerste jaren na de afscheiding van 1834. Er werd eerst gekerkt op de aangeveegde deel van een boerderij, en vanaf 1843 in een zelfgetimmerd houten kerkje, dat ergens halverwege Westenes heeft gestaan.
De Kapel kwam voort uit het ‘Chocoladekerkje’, een kleine wit kerkje, dat door de in 1867 opgerichte hervomde evangelisatievereniging in 1886 aan de Sterrenkamp werd gebouwd.

Het ontstaan van de moderne tijd in de 19e eeuw, de opkomst van wetenschap en democratie, leidde binnen de vaderlandse kerk tot diepgaande verschillen van inzicht over de toekomst en de inrichting van de kerk, een heftige richtingenstrijd - en schoolstrijd – ontstond. Een diepe verdeeldheid die onoverbrugbaar bleek.
De Kapel bleef binnen de Nederlands Hervormde Kerk, zoals de voortzetting van de aloude vaderlandse kerk sinds 1816 was gaan heten, maar aan de rand, als evangelisatieplaats, tientallen jaren niet geteld als volwaardige hervormde gemeente.
De Zuiderkerk trad buiten de Hervormde Kerk, teruggrijpend op de oude naam van de vaderlandse kerk: ‘Gereformeerde Kerk’. Op verschillende wijzen hielden beide gemeenten vast aan de belijdenissen van het voorgeslacht.

Maar in de jaren 1920, met dubbeltjes en kwartjes bij elkaar gebracht, op eigen kracht en tegen de stroom in, waren beide gemeenten in staat een eigen splinternieuw kerkgebouw te bouwen.
  
Het is allemaal te lang geleden dat er levende herinnering is aan wat dat betekent heeft, dat uiteengaan van die kerkelijke gemeenschap in die toen nog zo kleine en overzichtelijke dorpsgemeenschap van Emmen, maar het is niet moeilijk om je er iets bij voor te stellen wat dat betekent moet hebben. Een gemeenschap breekt uiteen, dwars door straten, langs buren, dwars door families, misschien zelfs door gezinnen heen. Het kan niet anders dan een traumatische ervaring zijn geweest, dat uiteengaan van wegen, een ervaring ook die ongetwijfeld lang heeft doorgewerkt, en een sterk stempel heeft gedrukt op het systeem van beide gemeenten.
 
Toen Emmen na de oorlog steeds verder uitbreidde, hebben beide gemeenten bijgedragen aan de stichting van de wijkgemeenten in Emmen. De Zuiderkerk als moederkerk van alle andere Gereformeerde Kerken die in Emmen bestaan hebben. De Kapel – samen met de Ned. Herv. Evangelisatie – bij het stichten van nieuwe Hervormde wijkgemeenten in Emmen.

Na de jaren 1970 veranderde het kerkelijk landschap. De verzuiling verdween en meer dan de verschillen begonnen de overeenkomsten tellen. Ruim dertig jaar lang zijn er verschillende vormen van samenwerking tussen beide gemeenten geweest. Een poging om met de drie centrumkerken een gemeente te vormen bleek een brug te ver.
In 2014 is gezocht naar vereniging van Zuiderkerk en Kapel. Na een ronde van gesprekken over waar het verleden pijn gedaan heeft, is er in korte tijd toegewerkt naar vereniging van beide gemeenten, die in lijn met beider geschiedenis, evangelisch-belijdend van kleur is en pluriform van samenstelling.

In het gebouw de Kapel vinden beide gemeenten vanaf Pasen 2015 hun voortzetting als Protestantse wijkgemeente Emmen-Centrum Kapel.
 

terug